Для цікаўных. Дзеканне.
У беларускай мове існуе такі фанетычны
закон, як дзеканне – чаргаванне гукаў [д] – [дз′], калі пры змякчэнні д пераходзіць
у дз′:
парад – на парадзе.
Запамінаем!
Гук [дз′] абазначаецца
на пісьме дзвюма літарамі: д, з.
Словы
беларускай мовы, якія маюць гук [дз′].
Дзверы.
Дзе.
Дзевяць.
Дзед.
Выйдзі.
Гадзіна.
Дзежка.
Дзейнасць.
Знайдзі.
Дзе-небудзь.
Дзеля (яго).
Дзераза.
Дзервянець.
Дзерці.
Дзесяцітонны.
Дзеўбануць.
Дзяўчына.
Дзеянне.
Дзея.
Дзеючы.
Разводдзе.
Дзеяч.
Дзённік.
Дзёран.
Дзівасіл (батанічнае).
Дзівак.
Дзівосны.
Дзьмуць.
Дзюба.
Дзядзька.
Дзяржава.
• Сярод прыведзеных слоў вызначце назоўнікі, дзеясловы, прыметнікі,
прыслоўі, лічэбнік, дзеепрыметнік, прыназоўнік.
• Успомніце і назавіце словы з гукам
[дз′].
• Успомніце і назавіце словы з гукам
[дз′], якія, як і словы “дзеяслоў”,
“дзеепрыметнік”, з’яўляюцца мовазнаўчымі тэрмінамі.
Падказка.
Мовазнаўчыя тэрміны, напісаныя
наадварот: еўолсырпеезд, кінйезд.
Адзначаем!
У большасці слоў іншамоўнага паходжання зычны д не
змякчаецца: дыктоўка, дэлегат. Але: дзюны,
бардзюр.
