Тэст
(разважанне як тып тэксту)
Казка
Аднаго дня ў госці да сабакі
Жучка прыйшоў кот Паласацік. А Жучок сядзіць на крэсле за сталом, калматую
галаву апусціўшы.
-- Чаго ты так задумаўся,
Жучок? – пацікавіўся Паласацік.
-- Адно вельмі важнае слова
забыўся. Ніяк не ўспомню! -- паскардзіўся Жучок.
-- А я таямнічае пісьмо
знайшоў! – паведаміў Паласацік і паклаў на стол спісаны словамі ліст паперы.
-- Рака, жолуд, джып, дом,
цукар, шэсць, -- па складах прачытаў Жучок.
-- Сярод
гэтых слоў адно лішняе! – прашаптаў Паласацік. -- Дапамажы яго знайсці. Я цэлую
раніцу думаў і яшчэ паўдня думаў, але не дадумаўся.
-- Слова
"дом" лішняе! -- усклікнуў Жучок.
-- Чаму
яно лішняе? – запытаўся Паласацік.
-- Проста лішняе і ўсё.
-- Проста так не бывае, -- не
пагадзіўся Паласацік. -- Давай паразважаем! Ва ўсіх гэтых словах ёсць галосныя,
якія стаяць пасля зацвярдзелых зычных ж,
дж, р, ц, ч, ш.
А ў слове “дом” няма галосных пасля зацвярдзелых зычных. Таму яно і лішняе.
А
• Каб вызначыць
структурна-кампазіцыйную схему разважання, да ніжэй прыведзеных тлумачэнняў
падбярыце адпаведныя словы.
1. Тое, што трэба даказаць ці
растлумачыць; выказваецца пэўная думка, ставяцца пытанні: чаму? па якой прычыне? з-за
чаго?
2. Тлумачэнне, падтрымка
фактамі, прыкладамі выказваемай думкі.
3. Вынік роздуму, які можна
пачаць са слоў “таму”, “такім чынам”, “у выніку”.
Словы да вышэй прыведзеных
тлумачэнняў:
а) доказы, аргументы;
б) вывад;
в) тэзіс.
Б
• Вызначце, якому пункту адпавядае пачатак разважання.
1. Што такое Сонца?
Падумаем разам.
2. На небе з’явілася сонца.
Першымі сваімі спевамі яго сустрэлі птушкі.
3. Я люблю глядзець на сонца
раніцай, калі яно толькі ўзыходзіць над лесам. Незвычайны малюнак паўстае
перада мною.
Адказы.
А- 1в, 2а, 3б.
Б- 1.
Каб падрыхтавацца
да тэмы “Разважанне як тып тэксту”, вам трэба навучыцца даваць адказ на
змешчанае ніжэй заданне.
• Назавіце асноўныя прыметы разважання як тыпу тэксту.
