З напісанага даўней
Я так думаю
Наша мова – наша жыццё
Неяк
у інтэрв’ю, дадзенай “Народнай газеце”, міністр адукацыі і навукі прафесар
Васіль Стражаў сказаў так: “Калі праз два гады мой унук пойдзе ў школу, я буду
раіць бацькам аддаць яго ў беларускамоўны клас”. Далей ён так тлумачыць сваю
пазіцыю: “…узрастае значнасць беларускай мовы ў спецыяльнай сярэдняй і вышэйшай
прафесійнай навучальных установах. Яе неабходна будзе ведаць для таго, каб
атрымаць патрэбную адукацыю на высокім узроўні”. Хочацца падкрэсліць, што гэтыя
словы прагучалі з вуснаў рускага па нацыянальнасці.
Але,
на жаль, не ўсе вось так, цвярозава, удумліва навучыліся разважаць. Многімі
яшчэ беларуская мова, мова карэннага насельніцтва Беларусі, успрымаецца ў
штыкі, з непрыязню, з нянавісцю. У народзе кажуць: “Пасееш нянавісць – пажнеш
буру”. А бура, як страшны смерч, не
першы год нясецца па прасторах былога СССР. І будзе яна, неўтаймаваная,
бушаваць да таго часу, пакуль не знікне нянавісць, жаданне ўзвысіцца над іншым,
падпарадкаваць сабе, пакуль мы не навучымся паважаць адзін аднаго.
На
маю думку, пэўныя колы ў нашай краіне штучна падаграваюць гэткую нянавісць, тым самым непрыкметна
распальваючы агонь варожасці, вайны, каб не даць нам падняцца, займець не
ўяўны, а сапраўдны суверэнітэт. Іх лозунг добра вядомы яшчэ з даўніх часоў: чым
горш, тым лепш. Горш – абдуранай большасці, лепш – меншасці, так званай эліце.
Яны свядома расколваюць грамадства, і ўжо многія беларусы, рускія, палякі з
падазронасцю, а то і з непрыязню (замест таго, каб аб’яднацца і нарэшце
пазбавіцца ад нахлебнікаў) пазіраюць адзін на аднаго.
Скажу
шчыра: мне аднолькава балюча, калі бачу стомленых нашым бязладным жыццём
хлапчукоў і дзяўчынак незалежна ад таго, якой яны нацыянальнасці. Але ж балюча
і тады, калі кпяць, смяюцца з маёй мовы, імкнуцца прынізіць і растаптаць яе. Па
сутнасці, гэтыя дабрадзеі смяюцца з мяне, з майго народа. Мой народ і мяне яны
топчуць у гразь. У рускіх ёсць Расія, у літоўцаў ёсць Літва, і ў іншых народаў
таксама ёсць, скажам так, тэрыторыя, зямля, дзе яны могуць захаваць сваю
культуру. І нам воляй Бога і гісторыі дадзена тэрыторыя, назва якой – Беларусь.
Калі наша мова не захаваецца на нашай зямлі, не будзе і беларускага народа.
Я
за тое, каб і ў нас вывучаліся і руская, і польская, і іншыя мовы не толькі палякамі
ці рускімі, але і беларусамі. Ды не магу прыняць пазіцыю некаторых людзей. Калі
ў кастрычніку ад імя 165 слонімцаў звярнуўся ў мясцовы Савет з прапановай, у
прыватнасці, перавесці сярэднюю школу № 6 на беларускую мову навучання, то атрымаў
вось такі адказ:”…зрабіць гэта пакуль немагчыма, таму што СШ № 6 з’яўляецца
спецыялізаванай…”. Ведаю, што ў гэтай школе паглыблена вывучаецца англійская
мова. Але хіба ў беларускамоўнай школе няма як яе вывучаць?
Аляксей Якімовіч,
газета “Слонімскі веснік”
ад 28 лютага 1995 года, № 17 (7685)
