Пра багоў язычніцкіх. Прародзіца-багіня Жыва-Каляда
(у
форме пытанняў і адказаў)
Наша беларускае мінулае багатае, непаўторнае. Многіх
цікавіць, як жылі нашы прашчуры, чым захапляліся. З урокаў гісторыі мы ведаем,
што яны верылі ў язычніцкіх багоў, шанавалі іх, баяліся, улагоджвалі, а іхнія
выявы з дрэва ці каменя ставілі каля свайго жылля, у лесе. Многія элементы тых
даўніх абрадаў дайшлі да нашага часу. Іх можна ўбачыць і на Купалле, і на Вялікдзень,
і на Каляды.
-- Што азначае слова “прародзіца”?
-- Гэта першая жывая істота, якая прыйшла на свет, тая, з
якой пачалося жыццё.
-- Ці была тады зямля?
-- Зямлі не было. Навокал у беспрасветнай цемры
разлівалася мора. Ледзяны вецер насіўся над ім.
-- Як жа нарадзілася Жыва-Каляда?
-- З шэрых марскіх туманаў. Яны ўзняліся ўгару і,
скупіўшыся, утварылі сівае воблака. Выцягнуўшыся, воблачныя абрысы ажылі і
сталі постаццю белаю, жаночаю.
-- У той час і зямля ўтварылася?
-- Дзякуючы Жыва-Калядзе. Горка стала ў яе на душы, моцна
заплакала яна, убачыўшы страшную цемру. З тых слёз, што капалі, у моры вырас
правостраў – першы востраў.
-- Што ж можна было ўбачыць на тым першым востраве?
-- Вырай (рай) і прадрэва.
-- Першае дрэва?
-- Першае дрэва. Яно падтрымлівае неба.
-- Што з’яўляецца эмблемай Жыва-Каляды, яе сімвалам,
ідэяй?
-- Мы ведаем, што эмблема міру – голуб, эмблема
Алімпійскіх гульняў – пяць кольцаў. А эмблема Жывы-Каляды – дрэва жыцця, прадрэва
вярба.
-- Вярба і сёння мае сімвалічнае значэнне?
-- Так. У вернікаў-хрысціян.
Аляксей
Якімовіч
Стаіць вярба над ракою,
Падпірае неба.
Што стварылі продкі,
Шанаваць
нам трэба.
Не аддаць у рукі
Брудныя, чужыя.
Беларусь і беларусы
Для мяне святыя.
Веру я, што падтрымаюць,
Не пакінуць у бядзе.
Няхай шчодра сонца свеціць,
Няхай добры дзень ідзе.
2024 год.
