Кансультацыя
па беларускай мове (асаблівасці кіравання ў
словазлучэнні)
• Перакладзіце на беларускую мову. Вызначце від падпарадкавальнай сувязі слоў
у словазлучэнні.
Благодарить одноклассников, извините
меня, простить друга. (Дзякаваць
аднакласнікам, прабачце мне, дараваць сябру.)
Идти по дрова, отправить за одеждой,
пойти за земляникой. (Ісці па дровы, адправіць па
адзенне, пайсці ў суніцы.)
Встречаться по субботам, стучать по
дереву. (Сустракацца па суботах, стукаць па дрэве.)
Шутить над братом, подтрунивать над
знакомым. (Жартаваць з брата, насміхацца са знаёмага.)
Для даведкі.
Дзеясловы ветлівасці дзякаваць, падзякаваць, аддзячыць,
дараваць,
прабачыць
у беларускай мове спалучаюцца з назоўнікамі або займеннікамі ў форме Д. скл., у
рускай мове – у форме В. скл.)
Дзеясловы руху ісці, бегчы, плыць,
ехаць,
ляцець,
волевыяўлення паслаць, выправіць, адправіць у словазлучэнні
з мэтавым значэннем спалучаюцца з назоўнікамі ці займенікамі ў форме В. скл. з
прыназоўнікам па, у рускай мове – у Д. скл. з прыназоўнікам за.
Калі залежнымі назоўнікамі словазлучэння выступаюць назвы
ягад і грыбоў і словы “ягады”, “грыбы”, то яны ўжываюцца ў форме В. скл. з
прыназоўнікам у.
Дзеясловы са значэннем стану ці дзеяння хадзіць,
блукаць,
лятаць,
бачыцца,
гладзіць,
стукаць
і інш. у беларускай мове спалучаюцца з назоўнікамі або займеннікамі ў форме М.
скл. з прыназоўнікам па, у рускай мове – у форме Т. скл..
Дзеясловы жартаваць, смяяцца, насміхацца,
здзекавацца,
рагатаць
і інш. у беларускай мове спалучаюцца з назоўнікамі ці займеннікамі ў Р. скл. з
прыназоўнікам з (са), у рускай мове – у форме Т. скл. з прыназоўнікам над.
