Тэст (тыпы і стылі тэксту)
Казка
Неяк
сябры-суседзі коцік Паласацік і сабачка Жучок сядзелі на беразе ракі.
Было
ціха. Ласкава свяціла сонца, лагодны ветрык калыхаў хвалькі.
Нечакана з'явіўся прыгожы белы
матылёк. Нібы маленькі незвычайны самалёцік, ён закружыўся над кветкамі.
Рака цячэ няспынна,
Удаль яна бяжыць.
Няўжо яна не хоча
Хоць крыху адпачыць?
у задуменні
прамовіў Жучок.
Паласацік з цікаўнасцю паглядзеў на
сябра.
-- Гэты верш ты сам напісаў?
"Можа, сказаць "так"?
Але ж непрыгожа чужое сабе прысвойваць. Потым сумленне будзе мучыць, спакою не
даваць", -- падумаў Жучок і сказаў праўду:
-- Не, гэты верш напісаў паэт Аляксей
Якімовіч. Мая гаспадынька Насця яго на памяць вучыла, а я слухаў і запамінаў.
-- Прыгожы тэкст! -- у задуменні
прамовіў Паласацік.
-- Што такое тэкст? -- запытаўся
Жучок.
-- Тэкст ёсць тэкст, -- важна адказаў
Паласацік.
А
• Назавіце сказы, якія ўтвараюць тэкст.
1. Максім Рыжыка падабраў на вуліцы.
Гэта было
восенню. Прабіраючы да касцей, дзьмуў халодны вецер, буйныя кроплі дажджу
прыбівалі да зямлі пажаўцелае лісце.
Рыжык
сядзеў каля дашчанага кіёска, у якім прадавалі жвачкі і снікерсы. Ён дрыжаў
усім сваім маленькім цельцам і час ад часу тоненька скуголіў. Прахожыя,
утуліўшы галаву ў падняты каўнер паліто, таропка праходзілі міма.
Максім
прысеў каля сабачкі, а ён паглядзеў на хлопчыка сумнымі вачыма, выцягнуў шыю і
лізнуў у твар.
Максім узяў
Рыжыка на рукі. Рыжык пярэднімі лапкамі абхапіў Максімаву руку (Аляксей Якімовіч).
[1,
стар. 3 – 4, апавяданне “Рыжык”]
2. Рыжык
сядзеў каля дашчанага кіёска, у якім прадавалі жвачкі і снікерсы. Ён дрыжаў
усім сваім маленькім цельцам і час ад часу тоненька скуголіў. Прахожыя,
утуліўшы галаву ў падняты каўнер паліто, таропка праходзілі міма.
Максім узяў
Рыжыка на рукі. Рыжык пярэднімі лапкамі абхапіў Максімаву руку.
Максім
прысеў каля сабачкі, а ён паглядзеў на хлопчыка сумнымі вачыма, выцягнуў шыю і
лізнуў у твар.
Гэта было
восенню. Прабіраючы да касцей, дзьмуў халодны вецер, буйныя кроплі дажджу
прыбівалі да зямлі пажаўцелае лісце.
Максім
Рыжыка падабраў на вуліцы.
• Вызначце стыль гэтага тэксту:
1)
навуковы;
2)
мастацкі;
3)
публіцыстычны;
4)
гутарковы.
Б
• Які стыль маўлення выкарыстоўваеце вы, калі:
1) пішаце заяву на
імя дырэктара школы (гімназіі);
2) пішаце
сачыненне-разважанне на тэму "Самая цікавая прафесія";
3) расказваеце
сябру, як правялі канікулы;
4) пераказваеце
змест артыкула вучэбнага дапаможніка "Літаратурная мова і народныя
гаворкі"?
Выкарыстоўваемыя
стылі маўлення:
а) навуковы; б) афіцыйны; в) публіцыстычны;
г) мастацкі; д) размоўны.
Каб падрыхтавацца да
тэмы “Тыпы і стылі тэксту”, вам трэба навучыцца даваць адказы на змешчаныя
ніжэй пытанні і заданні.
• Што такое тэкст?
• Назавіце асноўныя прыметы тэксту.
• Назавіце функцыянальныя стылі маўлення. У якіх
сферах яны выкарыстоўваюцца?
• У чым адметнасць мастацкага стылю?
• Назавіце тыпы тэксту.
Адказы.
А-1; А-2;
Б-1 б; Б-2 в; Б-3
д; Б-4 а.
Выкарыстаная літаратура
1. Якімовіч,
А. “Каб мама ўсміхалася”. Апавяданні, казкі, смяшынкі /Аляксей Якімовіч. --
Мінск : Нар. асвета, 2010. – 120 с.
