Разважанне “Прозвішчы –
Для даведкі: спачатку чалавеку давалі мянушку, а потым гэта мянушка магла стаць
прозвішчам.
1. Якое прозвішча маглі даць таму, хто насіў шапку з
вушамі, якую ў Беларусі называлі аблавушкай?
• Ці
здагадаліся вы?
Паразважайце і адкажыце.
2. Асновай прозвішча з’яўляецца назва галаўнога ўбора для
жанчын – намітка, намётка, абмётка. Яна намотвалася як ручнік на галаву.
• Якія,
згодна з гэтым тлумачэннем, маглі быць прозвішчы?
Паразважайце і адкажыце.
3. Гэтыя прозвішчы давалі леснікам за тое, што яны за
поясам трымалі сякеру з абушком. Гэтым абушком выстуквалі дрэва, правяралі,
якое яно: сухастойнае ці здаровае.
• Якія,
згодна з гэтым тлумачэннем, маглі быць прозвішчы?
Паразважайце і адкажыце.
4. Такое прозвішча давалі чалавеку, які жыў адзін, без
сям’і або калі было адно дзіця.
• Ці
здагадаліся вы, якое было прозвішча ў такога чалавека?
Паразважайце і адкажыце.
5. Такое прозвішча атрымаў той, хто нарадзіўся да зімы.
• Ці
здагадаліся вы, якое было прозвішча ў такога чалавека?
Паразважайце і адкажыце.
Адказы. Тут словы
напісаны наадварот і не ў тым парадку, у якім пададзены тлумачэнні (выкарыстоўвайце толькі для кантролю).
Ценідза, ценыда.
Акшувалба.
Ыміза.
Хуба, чівохуба, кошуба, чівекшуба, акнэшуба.
Актіман, актёман, актёмба.
[1, с.
133 -- 134]
Спіс выкарыстанай літаратуры
1.
Юрэвіч У. Слова жывое, роднае,
гаваркое…: Навук.-папул. кн.; Для сярэд. і ст. шк. узросту / Маст. Г. С.
Хінко-Янушкевіч. Мн. : Юнацтва, 1992. – 271 с. : іл.
Падрыхтаваў
Аляксей Якімовіч
